В предыдущей части нашего анализа мы вам представили геополитическую картину на Ближнем Востоке с активным вовлечением Ирана (см тут: «Англия и Турция втягивают Иран в войну с Израилем в Ливане»).
Дальнейшая активность Ирана будет зависеть от позиции нового президента, которого выберут 28 июня. И Иран уже определился с кандидатами в президенты. К выборам допущены шесть человек: спикер парламента (Меджлиса) Мохаммад Багер Галибаф, мэр Тегерана Алиреза Закани, представитель духовного лидера в Совете безопасности исламской республики Саид Джалили, депутат парламента Масуд Пезешкиян, бывший прокурор Ирана Мустафа Пурмохаммади и вице-президент Газизаде Хашеми.
Фото 1
Кто среди них является фаворитом, изменится ли внешняя политика Ирана, какова в целом ситуация на Ближнем Востоке с точки зрения Ирана?
Первое, что бросается в глаза, среди кандидатов есть только один реформист – Пезешкиян. Значит, режим стремится сохранить гегемонию во всех государственных институтах, включая пост президента. На это указывает также и отстранение от выборов пророссийского политика Али Лариджани, хотя на сей раз ожидалось, что его все-таки допустят к выборам. Режим не хочет подпустить к посту президента никого из тех, кто, с его точки зрения, может создать какие-либо трудности.
С другой стороны, в отличие от выборов 2021 года, исход которых был совершенно ясен заранее, потому что Раиси был однозначным лидером гонки, сейчас результат не так очевиден. Есть три очевидных фаворита – Галибаф, Джалили и упомянутый Пезешкиян. Из них шансы Галибафа считаются более высокими, но всё же победа не гарантирована. Результат зависит, в основном, от явки избирателей. От явки или от того, какой результат пожелает аятолла Хаменеи!
Иранские власти обычно не занимается прямыми подтасовками результатов. Вмешательство или попытка организовать желаемый исход выборов происходят на предыдущих этапах. После утверждения списка кандидатов режим не вмешивается. Исключением были только выборы 2009 года, когда были признаки подтасовки. Поэтому факт участия в выборах Пезешкияна может говорить либо о том, что режим не верит в его победу, либо о готовности пойти на просчитанный риск. Возможно, с его помощью они хотят повысить явку.
Власти иногда создают впечатление существования конкуренции на выборах. Расчет может и не оправдаться, на выборах возможны сюрпризы, чего не было три года назад, когда режим категорически не собирался рисковать и сделал однозначную ставку на Раиси, которого, очевидно, убили 19 мая. И есть мнение, что его действительно продвигали в преемники Хаменеи, хотя официального подтверждения этому нет. На сей раз мы не видим такого явного фаворита как на предыдущих выборах.
У экспертов нашей Академии Геополитики есть версия, согласно которой победить должен Пурмохаммади. По двум причинам. Во-первых, он единственный представитель духовенства среди кандидатов, а все президенты, кроме Ахмадинежада, были из духовенства. Во-вторых, он выглядит двойником Раиси – тоже из юридической системы, тоже состоял в «комиссии смерти». См. подробнее в моём интервью. Но надо заметить, что Эбрахим Раиси был удобным президентом для Хаменеи, и Пурмохаммади выглядит надежной заменой.
Наша версия может оказаться верной. Однако, если бы режим продвигал Пурмохаммади, то на этих выборах у него не было бы сильных конкурентов, а они есть. У самого Пурмохаммади нет никакой общественной поддержки. Галибаф, в отличие от него, опирается на некоторые круги Корпуса стражей исламской революции, у него есть некоторая электоральная популярность, и на этих выборах Пурмохаммади ему не соперник.
А мнение КСИР? Насколько вообще можно говорить о некоем противостоянии или борьбе за власть между генералами КСИР и духовенством? Можно ли называть их враждующими фракциями? Можно ли, в случае победы Галибафа, считать, что фракция КСИР берёт верх?
Борьба в консервативной элите есть, но не между генералами и аятоллами. Галибаф, например, считается представителем КСИР, но КСИР – не монолит. Некоторые ксировцы наверняка поддержат не его, а Саида Джалили, который считается более радикальным. Духовенство же мы не можем называть большой отдельной влиятельной силой. Допустим, на выборах победит Галибаф, и, возможно, это укажет на определённое усиление позиций КСИР, но все-таки не будем забывать, что три года назад победил Раиси (одним из его соперников был Мохсен Резаи, экс-командующий КСИР).
Наше мнение основывается на постоянных контактах с представителями КСИР. См. об этом на странице Академии тут.
Фото № 2: академик Араик Саргсян с генералом КСИР в Академии Стратегических исследовании Армии ИРИ, Тегеран 2023г.
Надо сказать также, что по поводу той победы Раиси было два мнения. Одно утверждало, что его сделали президентом в расчете на то, что он станет преемником Хаменеи, когда придёт время. Это вполне возможно. Но другое мнение гласило, что Хаменеи хотел сделать президентом слабого политика, чтобы во время смены рахбара президент не помешал кандидату, которого предпочтет Хаменеи, Совет экспертов, КСИР или все они вместе.
Галибаф в этом плане может преподнести им неприятные сюрпризы. Он, конечно, консерватор, но на посту мэра Тегерана был очень прагматичным. Его лояльность Хаменеи не такая, как у Раиси. Впрочем, такого верного, как Раиси, найти очень трудно. Правда, разве что Пурмохаммади такой же, но среди ведущих кандидатов Джалили радикален даже по меркам Хаменеи, а Пезешкиян слишком умеренный. Галибаф может подойти, но как наименьшее зло из них троих.
Нужно признать, что иранская система столкнулась с тяжелым кризисом. Никто не ожидал такой внезапной катастрофы и гибели Раиси, поэтому режиму пришлось в сжатые сроки искать кандидатов, способных взять на себя эту роль (подробнее см. тут: «Почему и кто убил президента Ирана руками Алиева?»).
Как известно, внешнюю политику определяет рахбар, а не президент. У президента есть косвенное влияние через Совет по национальной безопасности, которым он руководит, и в котором есть несколько вводимых им членов. Совет, как таковой, может смягчить или ужесточить позицию.
Но есть и другой момент. Ситуация в сфере иранской внешней политики определяется, во многом, внешними факторами – выборами в США, противостоянием с Израилем, а также региональной политикой, последняя, кстати, определяется и осуществляется КСИР, а не президентом. Так что личность президента имеет меньшее значение для этих переговоров.
Мы думаем, что назначение относительно умеренного Али Шамхани ответственным за переговоры с Западом может сигнализировать о готовности к уступкам. Если это всё же правда, то Шамхани может немного влиять на ситуацию, потому что он советник Хаменеи, а рахбар прислушивается к своим советникам. Но, насколько я понимаю, это всё еще юрисдикция Совета по национальной безопасности.
В целом складывается такое впечатление, что дела у Ирана в регионе и на глобальной арене сложились очень неплохо. С точки зрения Тегерана, Израиль увяз в Газе, «Хезболла» усиливает давление с каждым днем, йеменские хуситы действуют, не встречая сопротивления, Иран сам обстрелял Израиль ракетами, и ему за это ничего не было, а союз с Россией даёт экономические выгоды.
Уверенность иранского режима в себе растёт. Они считают, что Израиль застрял в войне на истощение в Газе и в Ливане, не может добиться поставленных целей и не знает, как выбраться из этой трясины. Тем временем Иран налаживает тесные отношения с Россией и Китаем, пусть не без проблем, но этот альянс помогает ему нейтрализовать американское давление. Одновременно Иран восстанавливает отношения с арабскими странами – это уже сделано с Саудовской Аравией и с ОАЭ, а сейчас появились сведения о возможном восстановлении отношений с Египтом и Бахрейном.
Хотя ракетный обстрел в ночь на 14 апреля сопровождался тактическими неудачами в виде тех ракет, что взорвались в самом Иране, но в целом Тегеран считает этот инцидент очень успешным.
Так что стратегическое положение вполне их устраивает. В целом, геополитическая картина на Ближнем Востоке, во всей так называемой «оси сопротивления» растёт уверенность в том, что баланс сил меняется в их пользу.
П.С. 13 июня президент России Владимир Путин провёл телефонный разговор с первым вице-президентом Ирана, исполняющим обязанности президента Мохбером. Последний несёт ответственность за проведение президентских выборов по решению Верховного духовного лидера Ирана. Иными словами, нужно сделать всё, чтобы избрать лояльного к России человека, думаю, всё уже сделано, осталась только одна маленькая деталь: решение аятоллы Хаменеи.
Араик Саргсян, академик, Президент Академии Геополитики Армении, Член РОИС РФ, бывший Почетный Консул С.Р. Македония в Армении
Верхнее фото: Академик Араик Саргсян во время слушании в Парламенте Армении по вопросам геополитики
Իրանն ընտրում է նախագահ Ղալիբաֆին՝ ընդդեմ Փուրմոհամմադիի. Ու՞մ է ընտրում Այաթոլլահ Խամենեին.
Աշխարհաքաղաքական ակադեմիայի փորձագիտական գնահատական.
Մեր վերլուծության նախորդ մասում ձեզ ներկայացրինք աշխարհաքաղաքական պատկերը Մերձավոր Արևելքում Իրանի ակտիվ ներգրավվածությամբ, տես այստեղ՝ Անգլիան և Թուրքիան Լիբանանում Իրանին ներքաշում են Իսրայելի հետ պատերազմի մեջ։ Ավելի մանրամասն.
Իսկ Իրանի հետագա ակտիվությունը կախված կլինի հունիսի 28-ին ընտրվող նոր նախագահի դիրքորոշումից։ Իրանն արդեն կողմնորոշվել է նախագահի իր թեկնածուների հարցում։ Ընտրություններին թույլատրվել է մասնակցել վեց հոգու՝ խորհրդարանի (մեջլիսի) նախագահ Մոհամմադ Բաղեր Ղալիբաֆին, Թեհրանի քաղաքապետ Ալիռեզա Զաքանիին, Իսլամական Հանրապետության Անվտանգության խորհրդում հոգեւոր առաջնորդի ներկայացուցիչ Սաիդ Ջալիլին, պատգամավոր Մասուդ Պեզեշկիյանին, նախկին. Իրանի դատախազ Մուստաֆա Փուրմոհամմադին և փոխնախագահ Գազիզադե Հաշեմին։
Տես լուսանկար 1:
Նրանցից ո՞վ է ֆավորիտը, կփոխվի՞ Իրանի արտաքին քաղաքականությունը, ինչպիսի՞ն է ընդհանուր իրավիճակը Մերձավոր Արևելքում Իրանի տեսանկյունից։
Մեր Աշխարհաքաղաքական ակադեմիայի փորձագետները մի տեսություն ունեն, ըստ որի Պուրմոհամմադին պետք է հաղթի երկու պատճառով. Նախ, թեկնածուների մեջ նա հոգեւորականության միակ ներկայացուցիչն է, և բոլոր նախագահները, բացի Ահմադինեժադից, եղել են հոգևորականներից։ Երկրորդը, նա կարծես Ռաիսիի դուբլ լինի՝ նաև իրավական համակարգից, նա նույնպես «մահվան հանձնաժողովում» էր։
Առավել մանրամասն տես այստեղ՝ Ակադեմիայի նախագահի հետ հարցազրույցում՝։ Նշենք, որ Էբրահիմ Ռաիսին Խամենեիի համար հարմար նախագահ էր, իսկ Պուրմոհամմադին կարծես հուսալի փոխարինող լինի։
Մեր վարկածը կարող է ճիշտ լինել, բայց եթե ռեժիմը առաջ մղեր Փուրմոհամմադիին, ապա այս ընտրություններում նա ուժեղ մրցակիցներ չէր ունենա, բայց ունեն։ Ինքը՝ Փուրմոհամադին, հանրային աջակցություն չունի։ Ղալիբաֆը, ի տարբերություն Իսլամական հեղափոխության պահապանների կորպուսի որոշ շրջանակների, ունի որոշ ընտրական ժողովրդականություն, և Փուրմոհամմադին այս ընտրություններում նրա հակառակորդը չէ:
Ինչ վերաբերում է ԻՀՊԿ-ի կարծիքին:
Որքանո՞վ կարելի է նույնիսկ խոսել ԻՀՊԿ գեներալների և հոգևորականների միջև ինչ-որ առճակատման կամ իշխանության համար պայքարի մասին։ Կարո՞ղ ենք նրանց անվանել պատերազմող խմբավորումներ: Հնարավո՞ր է Ղալիբաֆի հաղթանակի դեպքում համարել, որ ԻՀՊԿ խմբակցությունն ունի առավելություն:
Պայքար կա պահպանողական վերնախավի ներսում, բայց ոչ գեներալների ու այաթոլլաների միջև։ Ղալիբաֆը, օրինակ, համարվում է Իսլամական հեղափոխության պահապանների կորպուսի ներկայացուցիչ, սակայն ԻՀՊԿ-ն մոնոլիտ չէ։ Որոշ քսիրովցիներ հավանաբար կսատարեն ոչ թե նրան, այլ ավելի արմատական համարվող Սաիդ Ջալիլին։ Մենք չենք կարող հոգեւորականներին անվանել մեծ առանձին ազդեցիկ ուժ։ Ենթադրենք, Ղալիբաֆը հաղթում է ընտրություններում, և միգուցե դա կնշանակի Իսլամական հեղափոխության պահապանների կորպուսի դիրքերի որոշակի ամրապնդում, բայց, այնուամենայնիվ, չմոռանանք, որ Ռաիսին հաղթել է երեք տարի առաջ (նրա մրցակիցներից մեկը Իսլամական հեղափոխության պահապանների կորպուսի նախկին հրամանատարն էր Մոհսեն Ռեզաին): Մեր կարծիքը հիմնված է Իսլամական հեղափոխության պահապանների կորպուսի ներկայացուցիչների հետ մշտական շփումների վրա։
Այս մասին տես Ակադեմիայի էջում՝ և տես թիվ 2 լուսանկարը ակադեմիկոս Արայիկ Սարգսյանը Իսլամական հեղափոխության պահապանների կորպուսի գեներալի հետ Իրանի բանակի ռազմավարական հետազոտությունների ակադեմիայում, Թեհրան 2023 թ.
Պետք է խոստովանել, որ իրանական համակարգը կանգնած է ծանր ճգնաժամի առաջ։ Ոչ ոք չէր սպասում նման անսպասելի աղետի և Ռաիսիի մահվան, ուստի ռեժիմը պետք է արագ փնտրեր այդ դերը ստանձնելու ունակ թեկնածուների, տես այստեղ՝ «Ինչո՞ւ և ո՞վ սպանեց Իրանի նախագահին Ալիևի ձեռքով». ://www.youtube.com /watch?v=z-JOpir7Yj4.
Ընդհանուր առմամբ, աշխարհաքաղաքական պատկերը Մերձավոր Արևելքում, այսպես կոչված, «դիմադրության առանցքի» ողջ տարածքում, աճող վստահությունն է, որ ուժերի հարաբերակցությունը փոխվում է հօգուտ իրենց։
Արայիկ Սարգսյանը, ակադեմիկոս, Հայաստանի աշխարհաքաղաքական ակադեմիայի նախագահ, Հ․ Հ․ Մակեդոնիայի նախկին պատվավոր հյուպատոսը Հայաստանում.
P.S. Հունիսի 13-ին ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինը հեռախոսազրույց է ունեցել Իրանի առաջին փոխնախագահ, նախագահի պաշտոնակատար Մոխբերի հետ։ Տես - եռամսյակում-աճում է-48-ով: Վերջինս Իրանի գերագույն հոգեւոր առաջնորդի որոշմամբ պատասխանատու է նախագահական ընտրությունների անցկացման համար։ Այսինքն՝ պետք է ամեն ինչ անել, որպեսզի ընտրվի Ռուսաստանին հավատարիմ մարդ, կարծում եմ՝ ամեն ինչ արդեն արված է, մնում է մի փոքրիկ մանրուք՝ այաթոլլահ Խամենեիի որոշումը։
Ահաբեկչական, հակապետական այս գործողությունից հետո դեռևս լուրջ հետևանքներ կլինեն Հարավային Կովկասի և Մերձավոր Արևելքի տարածաշրջանում։ Շարունակությունը և դիտեք խնդրում եմ
Iran elects President Ghalibaf against Pourmohammadi. Who does Ayatollah Khamenei choose?
Expert assessment of the Academy of Geopolitics.
In the previous part of our analysis, we presented you with a geopolitical picture in the Middle East with the active involvement of Iran, see here: England and Turkey are dragging Iran into a war with Israel in Lebanon. More details.
And Iran’s further activity will depend on the position of the new president, who will be elected on June 28. Iran has already decided on its presidential candidates. Six people were allowed to participate in the elections: Speaker of the Parliament (Majlis) Mohammad Bagher Ghalibaf, Mayor of Tehran Alireza Zakani, representative of the spiritual leader in the Security Council of the Islamic Republic Said Jalili, Member of Parliament Masoud Pezeshkiyan, former Iranian prosecutor Mustafa Pourmohammadi and Vice President Gazizadeh Hashemi.
See Photo 1.
Who is the favorite among them, will Iran's foreign policy change, what is the overall situation in the Middle East from Iran's point of view?
Experts at our Academy of Geopolitics have a theory according to which Pourmohammadi should win for two reasons. Firstly, he is the only representative of the clergy among the candidates, and all presidents, except Ahmadinejad, were from the clergy. Secondly, he looks like Raisi’s double - also from the legal system, he was also on the “death commission”.
See more details here, in the interview with the President of the Academy. It should be noted that Ebrahim Raisi was a convenient president for Khamenei, and Pourmohammadi looks like a reliable replacement.
Our version may turn out to be correct, but what if the regime promoted Pourmohammadi, then in these elections it would not have strong competitors, but they do. Pourmohammadi himself has no public support. Ghalibaf, in contrast, relies on some circles of the Islamic Revolutionary Guard Corps, he has some electoral popularity, and Pourmohammadi is not his opponent in these elections.
What about the opinion of the IRGC?
To what extent can we even talk about some kind of confrontation or struggle for power between the IRGC generals and the clergy? Can we call them warring factions? Is it possible, in the event of a Ghalibaf victory, to consider that the IRGC faction has the upper hand?
There is a struggle within the conservative elite, but not between generals and ayatollahs. Ghalibaf, for example, is considered a representative of the IRGC, but the IRGC is not a monolith. Some Ksirovites will probably support not him, but Said Jalili, who is considered more radical. We cannot call the clergy a large separate influential force. Let’s say Ghalibaf wins the elections, and perhaps this will indicate a certain strengthening of the IRGC’s position, but still, let’s not forget that Raisi won three years ago (one of his rivals was Mohsen Rezaei, the ex-commander of the IRGC). Our opinion is based on constant contacts with representatives of the IRGC.
See about this on the Academy’s page here - and see photo No. 2 Academician Arayik Sargsyan with the IRGC general at the Academy of Strategic Research of the Iranian Army, Tehran 2023.
It must be admitted that the Iranian system is facing a severe crisis. No one expected such a sudden catastrophe and the death of Raisi, so the regime had to quickly look for candidates capable of taking on this role, see here: “Why and who killed the President of Iran at the hands of Aliyev?”.
In general, the geopolitical picture in the Middle East, throughout the so-called “axis of resistance”, is a growing confidence that the balance of power is changing in their favor.
Arayik Sargsyan, academician, President of the Academy of Geopolitics, Representative of AIC in the Middle East, ex- Honorary Consul of N.R. of Macedonia in Armenia.
P.S. On June 13, Russian President Vladimir Putin had a telephone conversation with the First Vice President of Iran, Acting President Mokhber. See. The latter is responsible for holding presidential elections according to the decision of the Supreme Spiritual Leader of Iran. In other words, everything needs to be done to elect a person loyal to Russia, I think everything has already been done, only one small detail remains: the decision of Ayatollah Khamenei.
There will still be serious consequences in the South Caucasus and Middle East region after this terrorist, anti-state act. Continuation and see please.
